Gelişen dünyada giderek yaygınlaşan alışveriş kültürü ve liberal ticari düzen rekabeti oldukça artırmıştır. Türkiye’de geçerli olan serbest piyasa ekonomisi sonucu ekonomik faaliyetler tam rekabet şartları içerisinde serbestçe yapılabilmektedir. Ancak serbest rekabet kimi zaman yerini dürüstlük ilkelerine aykırı uygulamalara bırakarak haksız rekabeti ortaya çıkarmaktadır. Tüm bu gelişmeler ışığında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda da haksız rekabet kavramı ve türleri ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Haksız rekabet hallerinden biri olan saldırgan satış yöntemleri kullanmak, ortalama bir müşterinin iradesini etkileyerek karar verme özgürlüğünü kısıtlamak ve müşterinin esasen taraf olmayacağı bir işleme taraf olmasına veya taraf olma ihtimalinin artmasına neden olmaktır.
Günlük hayatta karşımıza çıkan saldırgan satış yöntemlerine şu şekilde örnekler vermek mümkündür:
1-Fiyatla oynama: Satıcının fiyatları kısa süreliğine düşürerek, rakip satıcıları zor durumda bırakması ve böylelikle kendi pazar payını artırması yöntemi, günümüzde özellikle internet yoluyla büyük alışveriş platformlarında satış yapan satıcılar tarafından sıkça uygulanmaktadır.
2-Karşılaştırmalı Reklamlar - Karalama Kampanyaları Yapmak: Rakip ürünleri aşağılayarak, agresif dil kullanımı ve yanıltıcı karşılaştırmalar yapmak saldırgan satış yöntemleri arasına girmektedir.
3-Patent veya Marka İhlalleri: Özellikle çok meşhur ve müşteriler tarafından beğenilen bir markanın ismine çok benzer bir isimle, aynı yazı tipini kullanarak açılan mağazalar ortalama bir müşterinin yanılmasına sebep olarak davranış özgürlüğünü etkilemektedir.
Saldırgan Satış Bakımından Özellik Arz Eden Konu: Reklam
Özellikle gelişen teknoloji ve yeni dünya düzeni kişilerin her an reklam ile karşılaşmasına neden olmaktadır. Reklam panoları, televizyon reklamlarına ek olarak sosyal medya reklamları ve telekomünikasyon yolu ile reklamlar da sıkça kullanılmaktadır. Özellikle telekomünikasyon yolu ile reklamlar da müşteriler satıcı tarafından günün her saatinde aranılarak rahatsız edilmektedir.
Bir reklamın saldırgan satış yöntemi olarak adlandırılması için
• Reklamın alıcı tarafından istenmediğinin bariz olması,
• Müşterilere önceden açık onayları alınmadan ya da diğer pazara katılanlara, en azından farazi olarak dahi onayları olmaksızın, yöneltilmiş telefon ile aramaların mevcut olması,
• İnsan müdahalesinin söz konusu olmadığı otomatik arama sistemlerinin, faksın ya da elektronik postanın, alıcının önceden onayı alınmaksızın doğrudan satış amacıyla kullanılmış olması gerekir.
Saldırgan Satış Yoluyla Haksız Rekabette Sorumluluk ve Yargı
TTK m.56-60 arasında haksız rekabetten doğan hukuki sorumluluk, açılabilecek davalar, taraflar düzenlenmiştir. Haksız rekabet sebebiyle müşterileri, kredisi, mesleki itibarı, ticari faaliyetleri veya diğer ekonomik menfaatleri zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek kimse ve ekonomik çıkarları zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek müşteriler aşağıda yer alan davaları açma hakkına sahiptir:
1-Tespit Davası
2-Men Davası
3-Eski hale iade davası
4-Tazminat Davası
Saldırgan Satış İçeren Reklamlara Karşı Yaptırımlar
Haksız ticari uygulamalar ile saldırgan satışın oluşmasına sebep olan reklamlara ve uygulamalara karşı yaptırım uygulanmaktadır. Nitekim bu husus Ticari Reklamlar ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin 32. Maddesinde şu şekilde yer almaktadır: “Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 61’inci ve 62’nci maddeleri ile bu Yönetmeliğe uygun olmayan reklamın veya ticari uygulamanın daha sonra düzeltilmesi veya telafi edilmesi reklam verenin veya ticari uygulamada bulunanın tespit edilen aykırılığa ilişkin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.”
Bu halde yaptırıma karar verecek olan Reklam Kurulu re’sen veya şikâyet üzerine harekete geçmekte ve verilen cezalar; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından uygulanmaktadır.
Av. Zelal AKÇİÇEK
Akçiçek Hukuk Bürosu
Comentários